Мы прапануем 10 кніг пра Полацк, якія трэба пачытаць кожнаму, хто хоча не толькі ведаць гісторыю старажытнага горада, але і разумець яго мастацкія вобразы. Больш за тое, у лютым адзначаецца Дзень роднай мовы, таму вы можаце падабраць у якасці падарунка добрую кнігу з прапанаваных тут.
Дапамог нам з гэтым матэрыялам полацкі пісьменнік Алесь Аркуш.
Уладзімір Арлоў «Таямніцы полацкай гісторыі»
Для таго, каб арыентавацца ў полацкай гісторыі, варта спачатку прачытаць «Таямніцы» Арлова. Гэта як бы ўводзіны ў полацкі гістарычны і культурны дыскурс. Прычым падзеі ў кнізе пададзены нацыяцэнтрычна. Як і павінна падавацца айчынная гісторыя.
Іван Дэйніс «Полацкая даўніна»
Выхад гэтай кнігі спазніўся амаль на 40 гадоў. Галоўны краязнаўца Полацка напісаў яе ў 1970-х гадах. Кніга выйшла дзякуючы намаганням іншага полацкага краязнаўцы – Міхася Баўтовіча. Знайсці гэтую кнігу, канешне, цяжка, але ў асноўных полацкіх бібліятэках яна павінна быць. У «Полацкая даўніне» шмат цікавых падрабязнасцяў з жыцця Полацка ў ХХ стагоддзі.
Ян Баршчэўскі «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях»
Былы навучэнец Полацкага езуіцкага калегіюма напісаў унікальную, метафізічную кнігу пра Полацк і Беларусь. Кніга была створана на польскай мове, Уладзімір Караткевіч і Адам Мальдзіс у свой час неаднойчы выказваліся, што твор абавязкова трэба перакласці на беларускую мову. Гэта зрабіў Мікола Хаўстовіч і ўпершыню «Завальня» выйшаў па-беларускую толькі ў 1990 годзе. Але адразу стаў класічным творам беларускай літаратуры. Па ім створаны спектаклі, зняты мастацкі фільм. Цяпер чарга і Полацка адзначыць заслугі пісьменніка – усталяваць яму помнік.
Вацлаў Ластоўскі «Выбраныя творы»
Кніга выйшла ў залатой калекцыі «Беларускі кнігазбор» і аб’яднала ўсе асноўныя літаратурныя творы палітыка, пісьменніка і выдаўца. У тым ліку славутую аповесць «Лабірынты», у якой аўтар распавядае фантастычную гісторыю пра існаванне пад полацкім Сафійскім саборам лабірынтаў, у якіх жывуць таемныя, містычныя людзі, захавальнікі полацкіх таямніц і праўдзівай гісторыі. Гэтая аповесць, побач з кнігай «Шляхціц Завальня» Яна Баршчэўскага, адзін з самых культавых твораў пра Полацк.
Янка Журба «Творы»
Пачынальнік не толькі найноўшай беларускай літаратуры, але і полацкай. Першыя яго беларускамоўныя вершы былі надрукаваны ў 1909 годзе ў славутай газеце «Наша Ніва». Кніга адметная тым, што ўтрымлівае артыкулы Журбы, якія ён пісаў ва Украіне падчас вучобы ў Глухаўскім настаўніцкім інстытуце. Артыкулы друкаваліся ў «Нашай Ніве» ў 1908-1909 гг, аўтар заклікаў беларусаў далучыцца да нацыястваральнага працэсу, які пачалі браты ўкраінцы.
Тарас Хадкевіч «Песня Дзвіны»
Тарас Хадкевіч ў 20-х гадах уваходзіў у полацкую філію «Маладняка». Скончыў Полацкі педтэхнікум, працаваў у газеце «Чырвоная Полаччына». У гэтым рамане ёсць цікавыя старонкі пра Полацк 1920-х гадоў. Акрамя таго, праз увесь раман аўтар мастацкім словам спявае песню любімай рацэ Бацькаўшчыны – Дзвіне.
Аркадзь Нафрановіч, Мікалай Пятрэнка «Мелодыі роднага краю»
Калі вы хочаце даведацца, якія песні пісалі і спявалі ў Полацку ў другой палове ХХ стагоддзя, вам трэба пачытаць гэтую кнігу. Кніга ўтрымлівае не толькі тэксты песень аўтарства паэта з Пастаўшчыны Аркадзя Нафрановіча, але і ноты мелодый, створаных полацкім кампазітарам, дарэчы, аўтарам славутай «песняроўскай» песні «Ручнікі», Мікалаем Пятрэнкам. Таму, калі пажадаеце, то можна гэтыя песні праспяваць.
Вінцэсь Мудроў «Ператвораныя ў попел»
Кніга ўтрымлівае аднайменнае эсэ, у якім аўтар апавядае пра сваю студэнцкую маладосць. Калі Мудроў вучыўся ў тагачасным Наваполацкім політэхнічным інстытуце (сёння гэта ПДУ), ён разам з сябрамі выдаваў падпольны літаратурны альманах «Блакітны ліхтар». Чым скончылася вольнадумства і фронда, пры гэта можна даведацца з кнігі.
Уладзімір Арлоў «Танцы над горадам»
Найбольш таямнічы і метафізічны твор Уладзіміра Арлова. У ім апавядаецца пра дзіўныя танцы, якія выконвала група палачанаў над горадам на апошнім паверсе недабудаванага будынку. У гэтым творы шмат загадак, якія, напэўна, не маюць дакладных адказаў. Але палачане з задавальненнем будуць пазнаваць тапаніміку горада, асобных рэальных яго жыхароў, некаторыя рэальныя гісторыі. За гэтую кнігу Уладзімір Арлоў атрымаў у 2018 годзе літаратурную прэмію імя Ежы Гедройца.
Алесь Аркуш «Сядзіба»
Чацвёрты раман полацкага пісьменніка Алеся Аркуша. Падзеі адбываюцца на рэальнай сядзібе на беразе Дзвіны ў Запалоцці. Увесь час тут здараюцца дзіўныя рэчы, якія звязаныя як са старажытнай гісторыяй Полацка, так і з сучаснымі падзеямі.» Паралельна ідзе расповед пра дэтэктыўнае здарэнне, якое адбылося ў Полацку напачатку ХХ стагоддзя. Гэта другі полацкі раман Алеся Аркуша. Раней пабачыў свет іншы – «Захоп Беларусі марсіянамі», галоўным героем якога з’яўляецца паэт Алесь Дудар, які прыехаў у старажытны горад ствараць полацкую філію літаратурнага аб’яднання «Маладняк».
Фота: Кірыл Смалякоў
Чытайце таксама: Борщевский, Оруэлл и «Людзі на балоце». Топ книг, которые читали полочане и новополочане в сложном 2020-м году
Як у Музеі беларускага кнігадрукавання адзначаюць 30-годдзе — фотарэпартаж
Оставайтесь с нами в социальных сетях:
